Son zamanlarda Borsa İstanbul’da artan halka arzlarla birlikte küçük yatırımcılar büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor. Birçoğu, halka arz edilen hisselere yatırım yaparak para kazanmayı umut ederken, beklenmedik bir şekilde zararlarla karşı karşıya kaldı. Bu durum, halka arz süreçlerinin şeffaflığı ve etikliği hakkında endişeleri de beraberinde getiriyor.
Hisse Fiyatlarında Düşüş Dalgası
2023 ve 2024 yıllarında halka arz edilen birçok şirketin hisse senedi fiyatları, ilk işlem gününden sonra sert düşüşler yaşadı. Bazı hisselerde düşüş oranları %50’yi bile aştı. Bu durum, küçük yatırımcıların önemli miktarda para kaybetmesine neden oldu.
Neden Bu Kadar Zarar?
Halka arz edilen hisselerin fiyatlarında düşüşe yol açan birçok faktör var. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Manipülasyon: Bazı uzmanlar, halka arz süreçlerinde fiyat manipülasyonu yapıldığına dair şüphelerini dile getiriyor. Bu durum, hisse fiyatlarının gerçek değerinin üzerinde şişirilmesine ve yatırımcıların aldatılmasına yol açabiliyor.
- Yetersiz Bilgi: Birçok küçük yatırımcı, halka arz edilen şirketler hakkında yeterli bilgi sahibi olmadan yatırım yapıyor. Bu durum, yatırımcıların riskleri yeterince değerlendirememesine ve yanlış kararlar vermesine neden olabiliyor.
- Artan Arz: Kısa sürede çok sayıda şirketin halka arz edilmesi, piyasada arz fazlasına yol açabiliyor. Bu durum da hisse fiyatlarının düşmesine neden olabiliyor.
- Yetersiz Mevzuat ya da Uygulama: Halka arz olan şirketlerin hisse başına denk gelen fiyatları aracı kurum tarafından belirlenir ve SPK onayına sunulur. SPK belirlenen fiyatı piyasa koşulları ve şirketin durumuna göre onaylar. Halka arz için lot başına hisse değeri belirlenirken bir hesaplama yöntemi ya da kriter bulunmadığından maalesef ülke şartlarına uygun şekilde onaycının inisiyatifi ile süreç işler bu da piyasa koşullarında şirket hisse değeri 1 lira olması gerekirken geçen onay ile 30 katı değerleme ile önümüze arz edilebilir. Bu maddeyi daha iyi anlayabilmemiz için bir örnek ile konuyu netleştirelim; Elimizde 1990 model bir Toros araba var normalde piyasa da 100bin liraya satılan bu arabayı galeri vasıtası ile 3 milyon liraya satıyorum. Siz normal şartlarda bu arabayı alırmısınız?
Küçük Yatırımcı Ne Yapmalı?
Halka arz edilen hisselere yatırım yapmayı düşünen küçük yatırımcıların dikkatli olması ve bazı adımları atması gerekiyor:
- Araştırma Yapmak: Yatırım yapmadan önce şirket hakkında detaylı araştırma yapmak çok önemlidir. Şirketin mali durumu, gelecek planları ve sektördeki konumu hakkında bilgi edinmek gerekir.
- Riskleri Değerlendirmek: Her yatırımda olduğu gibi, halka arz edilen hisselere yatırımda da riskler vardır. Bu riskleri göz önünde bulundurarak ve ancak kaldırabilecekleri kadar risk alarak yatırım yapmak gerekir.
- Duygulara Kapılmamak: Yatırım yaparken duygulara kapılmamak ve mantıklı bir şekilde hareket etmek önemlidir. Herkesin kazanamayacağını ve bazı yatırımların zarar getirebileceğini unutmamak gerekir.
Bu yıl harka arz olan şirketlerin son durumunu birlikte inceleyelim;
| Şirket | Halka Arz Fiyatı TL | Son Fiyat TL | Kaç Yılda Geri Kazandırır?* |
|---|---|---|---|
| Pasifik Donanım ve Yazılım Bilgi Teknolojileri A.Ş. (PATEK) | 35 | 70,25 | 297.27 |
| Bor Şeker A.Ş. (BORSK) | 26,54 | 27,34 | 7.97 |
| Limak Doğu Anadolu Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (LMKDC) | 16,20 | 23,22 | 10.57 |
| Alves Kablo Sanayi ve Ticaret AS (ALVES) | 19,45 | 41,40 | 17.53 |
| Oba Makarnacilik Sanayi ve Ticaret AS (OBAMS) | 39,24 | 36,04 | 10.20 |
| Artemis Hali AS (ARTMS) | 25,35 | 45,00 | – |
| Mogan Enerji Yatirim Holding AS (MOGAN) | 11,33 | 12,03 | – |
| Odine Solutions Teknoloji Ticaret ve Sanayi AS (ODINE) | 30 | 74 | 53.47 |
| Ic Enterra Yenilenebilir Enerji AS (ENTRA) | 10 | 9,91 | 20.05 |
| Ronesans Gayrimenkul Yatirim AS (RGYAS) | 135 | 122,80 | 1.90 |
| Lila Kagit Sanayi ve Ticaret AS (LILAK) | 37,39 | 25,70 | 63.10 |
| Koton Mağazacılık Tekstil San. ve Tic. A.Ş. (KOTON) | 30,50 | 21,30 | 8.50 |
| Altinay Savunma Teknolojileri AS (ALTNY) | 32,00 | 80,00 | 81.03 |
| Koc Metalurji AS (KOCMT) | 20,50 | 17,76 | – |
| Hareket Proje Tasimaciligi ve Yuk Muhendisligi AS (HRKET) | 70,00 | 67,85 | 7.39 |
| Onur Yuksek Teknoloji AS (ONRYT) | 49,50 | 68,20 | 36.40 |
| Ozyasar Tel ve Galvanizleme Sanayi AS (OZYSR) | 28,00 | 25,88 | 12.92 |
| Altinkilic Gida ve Sut Sanayi Ticaret AS (ALKLC) | 22,98 | 21,12 | 65.58 |
| Yigit AKU Malzemeleri Nak. Tur. Insaat San. ve Tic. AS (YIGIT) | 29,44 | 34,68 | 14.18 |
| Horoz Lojistik Kargo Hizmetleri ve Ticaret AS (HOROZ) | 55,00 | 46,40 | 16.72 |
| Segmen Kardesler Gida Uretim ve Ambalaj Sanayi AS (SEGMN) | 30,00 | 27,30 | 375 |
| Efor Cay Sanayi Tic As (EFORC) | 14,50 | 14,87 | 9.4 |
*Kaç yılda geri kazandırır hesabı; şirketin hisse başına son fiyatı / bildirilmiş karı üzerinden hesaplanmaktadır. İlgili satırda boş olanlar, şirket zarar ettiğinden geri dönüş hesabı hesaplanamayanları gösterir. Geri dönüş hesabı normal şartlarda 10 yıl ve altında kalanlar ucuz ve yatırım potansiyeli yüksek olan şirketleri ifade eder. Sektöre göre bu oran değişirken, şirketin yaptığı yatırımlardan kaynaklı düşen karıda bu geri dönüş yıl oranının yükselmesine sebep olur ve bu sınıfa giren şirketlerde potansiyeli yüksek olan şirketler sınıfına girmektedir.
Sonuç
Son halka arzlarda yaşanan hayal kırıklığı ve zararlar, küçük yatırımcıların korunması için gerekli adımların atılması gerektiğini gösteriyor. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve diğer ilgili kurumlar, halka arz süreçlerinin daha şeffaf ve etik hale getirilmesi için çalışmalar yapmalıdır. Küçük yatırımcılara da yatırım yapmadan önce bilgi edinmeleri ve riskleri değerlendirmeleri konusunda bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
