Türkiye’nin Süs Bitkileri Sektöründeki Potansiyel ve Kaçırılan Fırsatlar
Tarım ve gıda sektöründe kaçırılan fırsatlar bir kez daha gündemde. Oksijen yazarı İrfan Donat, bugünkü yazısında Türkiye’nin süs bitkileri sektöründeki mevcut durumunu, küresel pazardaki yerini ve eksikliklerini ele aldı. Dünya süs bitkileri pazarının 26 milyar dolara ulaştığını belirten Donat, Türkiye’nin bu pazardaki payının yalnızca binde 4 seviyesinde kaldığına dikkat çekti. İşte yazının önemli satır başları:
90 Milyar Dolarlık Dev Pazar
Dünya süs bitkileri üretim değeri yaklaşık 90 milyar dolara ulaşırken, bu pazarın 55 milyar doları kesme çiçekler, iç mekân süs bitkileri ve yatak bitkilerinden oluşuyor. Dünya süs bitkileri ihracatında ise toplam büyüklük 26 milyar dolar seviyesinde.
Sektörde lider konumda olan Hollanda, dünya süs bitkileri ihracatının yüzde 48’ine sahip. Ardından Kolombiya, Almanya ve Ekvador geliyor. Bu dört ülke, pazarın yüzde 65’ini kontrol ediyor.
Türkiye’nin Payı Binde 4 Seviyesinde
Türkiye’nin toplam tarımsal ihracatı 32,5 milyar dolara ulaşırken, süs bitkileri ihracatı ise 2024 yılı itibarıyla 117 milyon dolarda kaldı. Bu rakam Türkiye’yi dünya sıralamasında 24’üncü sıraya yerleştiriyor. Ancak bu seviyenin, Türkiye’nin sahip olduğu potansiyeli yansıtmadığı ifade ediliyor.
16 Milyar Dolarlık Pazara 3 Günde Ulaşma İmkânı
Türkiye’nin, süs bitkileri ticaretinde büyük avantaja sahip olduğunu belirten uzmanlar, Avrupa ve Orta Doğu’daki 16 milyar dolarlık ithalat pazarına 1 ila 3 gün içerisinde ulaşma imkânının değerlendirilemediğini söylüyor. Türkiye’nin coğrafi konumu, zengin biyoçeşitliliği ve iklim avantajı büyük fırsatlar sunarken, yapısal sorunlar nedeniyle bu potansiyelin gerçeğe dönüştürülemediği belirtiliyor.
Türkiye’nin Doğal Gül Müzesi: 45 Gül Türü Bizde Ama Üretimde Yoksunuz
Güller, küresel kesme çiçek ticaretinin yüzde 35’ini oluşturuyor. Dünyadaki 200 gül türünden 45’i Türkiye’de doğal olarak yetişmesine rağmen ticari anlamda yerli çeşitlerin geliştirilmediği ifade ediliyor. Bir kesme gül fidanı için yurtdışına 3 euro’ya kadar ıslahçı hakkı ödeniyor. 2024 yılında Türkiye, 25 milyon dal kesme gül ithalatına 4 milyon dolar harcarken, ihracatı yalnızca 75 bin dolar seviyesinde kaldı.
Prof. Dr. Soner Kazaz’ın öncülüğünde başlatılan çalışmalarla Türkiye’nin ilk yerli kesme gül çeşitleri Berke, Gülberk ve Kazaz isimleriyle tescillendi. Ancak uzmanlara göre bu alanda daha fazla Ar-Ge yatırımı yapılması gerekiyor.
Hollanda Modeli: Ar-Ge ve İşbirliği Başarı Getiriyor
Hollanda’nın süs bitkileri sektöründeki başarısının arkasında güçlü Ar-Ge yatırımları, kooperatifler ve devlet-özel sektör-üniversite işbirliği yatıyor. Prof. Dr. Kazaz, Hollanda’nın her yıl Türkiye, Kolombiya, Kenya ve Ekvador gibi ülkelerden çiçek alıp bunları yeniden ihraç ederek küresel pazardaki liderliğini sürdürdüğünü belirtiyor.
Hollanda’da üreticilere sağlanan düşük faizli krediler ve teknolojik yatırımlara yönelik teşvikler sayesinde seralar dört mevsim yüksek verim sağlıyor. Kazaz, Türkiye’nin de bu alanda uzun vadeli stratejilerle rekabet gücünü artırabileceğini vurguluyor.
Karanfilin Anavatanı Türkiye Ama Yerli Çeşit Yok
Karanfil ihracatında 50 milyon dolar gelire ulaşan Türkiye, bu bitkinin anavatanlarından biri olmasına rağmen ticari anlamda yerli bir çeşide sahip değil. Bu durum da her kök için Hollanda, İspanya ve İtalya gibi ülkelere ıslahçı hakkı ödenmesine neden oluyor.
Çiçek Üretiminde Maliyetler Artıyor
Bir dal gülün üretim maliyetinin 12-20 TL arasında olduğunu belirten üreticiler, mezatlarda satış fiyatının 24-32 TL arasında değiştiğini söylüyor. Ancak tüketiciye ulaşan fiyatın 100 TL’ye kadar çıktığı ifade ediliyor.
Ar-Ge ve Yatırımlar Artırılmalı
Süs bitkileri sektöründe rekabet gücünü artırmak için kamu ve özel sektör işbirliğinin şart olduğunu belirten uzmanlar, özellikle Ar-Ge yatırımlarına daha fazla bütçe ayrılması gerektiğinin altını çiziyor.
Finans Hattı takipte kalın! Tarım, sanayi ve ihracat sektörlerindeki fırsatları yakalamak için güncel gelişmeleri sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
