Altın Rezervlerindeki Artış Brüt Rakamı Desteklerken, Döviz Rezervlerindeki Düşüş Net Rezervleri Baskıladı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) uluslararası rezervleri, 5 Eylül ile sona eren haftada karmaşık bir tablo çizdi. Altın rezervlerindeki güçlü artış sayesinde Banka’nın toplam brüt rezervleri 180,1 milyar dolarla yeni bir tarihi zirveye ulaşırken, aynı hafta döviz rezervlerinde yaşanan düşüş, net uluslararası rezervlerin gerilemesine neden oldu.
TCMB tarafından açıklanan haftalık para ve banka istatistiklerine göre, 5 Eylül ile sona eren haftada;
-
Brüt Döviz Rezervleri: 1 milyar 856 milyon dolar azalarak 89 milyar 176 milyon dolara geriledi.
-
Altın Rezervleri: 3 milyar 605 milyon dolar gibi güçlü bir artışla 90 milyar 931 milyon dolara yükseldi.
-
Toplam Brüt Rezervler: Bu iki kalemin etkisiyle, toplam rezervler 1,75 milyar dolar artarak 180 milyar 107 milyon dolara ulaştı.
Net Rezervlerde 2,5 Milyar Dolarlık Düşüş
Piyasaların ve uluslararası yatırımcıların yakından takip ettiği bir diğer önemli gösterge olan net uluslararası rezervler ise, brüt döviz rezervlerindeki düşüşe paralel olarak geriledi. Net rezervler, bir haftalık dönemde 2 milyar 548 milyon dolar azalarak 73,6 milyar dolardan 71,1 milyar dolara indi.
TCMB Rezervleri (Milyar Dolar)
| Tarih | Altın Rezervleri | Döviz Rezervleri | Toplam Rezervler | Net Uluslararası Rezervler |
| 05-09-2025 | 90,9 | 89,2 | 180,1 | 71,1 |
| 29-08-2025 | 87,3 | 91,0 | 178,4 | 73,6 |
| 22-08-2025 | 85,2 | 91,1 | 176,3 | 71,8 |
| 05-09-2024 | 60,2 | 86,6 | 146,8 | 39,7 |
(Not: Milyon dolar bazındaki rakamlar milyar dolara yuvarlanmıştır.)
Finans Hattı Yorum:
5 Eylül haftasına ilişkin rezerv verileri, Merkez Bankası’nın bilançosundaki dinamikleri ve piyasadaki para akışlarını anlamak için önemli ipuçları sunuyor.
1. Brüt ve Net Rezervler Neden Farklı Yönlerde Hareket Etti?
Bu, raporun en kritik sorusudur.
-
Brüt Rezervlerdeki Artışın Kaynağı: Brüt rezervlerdeki artış, neredeyse tamamen altın rezervlerindeki 3,6 milyar dolarlık sıçramadan kaynaklanıyor. Bu sıçramanın iki ana nedeni olabilir: Birincisi, bu dönemde uluslararası piyasalarda altın fiyatlarının (ons/dolar) yükselmesi, mevcut altın stokunun dolar cinsinden değerini artırmıştır. İkincisi ise, TCMB’nin stratejik olarak portföyü içinde yeni altın alımları yapmış olmasıdır.
-
Net Rezervlerdeki Düşüşün Kaynağı: Net rezervlerdeki 2,5 milyar dolarlık düşüş ise, brüt döviz rezervlerindeki 1,85 milyar dolarlık azalmanın bir yansımasıdır. Bu durum, ilgili haftada TCMB’nin piyasaya döviz satışı yapmış olabileceğine veya kamunun (örneğin BOTAŞ) döviz talebini karşılamış olabileceğine işaret eder. Aynı hafta, yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatlarında 2,8 milyar dolarlık net bir artış yaşandığı da düşünüldüğünde, TCMB’nin bu talebi dengelemek için piyasaya döviz arz etmiş olması en olası senaryodur.
2. Bu Bir “Endişe” Kaynağı mı?
Net rezervlerdeki düşüş, ilk bakışta negatif bir sinyal gibi görünse de, resmin bütününe bakıldığında durum farklıdır.
-
Rezerv Seviyeleri Hala Çok Güçlü: Net rezervlerin 71 milyar doların üzerinde, brüt rezervlerin ise 180 milyar dolarla rekor seviyede olması, TCMB’nin elinin hala son derece güçlü olduğunu ve bu tür haftalık dalgalanmaları rahatlıkla yönetebileceğini gösterir.
-
Politikanın Bir Parçası: TCMB’nin temel politikası, kurdaki aşırı oynaklığı önlemek ve piyasayı dengelemektir. Piyasada yoğun bir döviz talebi oluştuğunda, rezervlerinin bir kısmını kullanarak bu talebi karşılaması ve kurda ani sıçramaların önüne geçmesi, para politikasının bir parçasıdır. Bu nedenle, bu düşüş bir “panik” işareti değil, bir “piyasa yönetimi” operasyonunun sonucu olarak okunmalıdır.
3. Gözler Nerede Olmalı?
Piyasalar şimdi, bu döviz talebinin kalıcı bir trende dönüşüp dönüşmeyeceğini anlamak için gelecek haftaların döviz mevduatı (DTH) verilerini ve TCMB’nin rezerv hareketlerini yakından izleyecektir. Eğer DTH’taki artış devam eder ve rezervlerdeki düşüş sürerse, bu durum TCMB’nin 11 Eylül’deki faiz kararında daha “temkinli” davranması için bir neden oluşturabilir.
