Doğu Avrupa Silahlanmada Lider: Polonya, Litvanya ve Letonya %3,5’lik Yeni Hedefi Şimdiden Aştı
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), değişen güvenlik tehditleri karşısında caydırıcılığını artırma yolunda tarihi bir eşiği aşıyor. NATO tarafından yayımlanan yeni verilere göre, ittifakın 32 üyesinin tamamı, uzun yıllardır hedeflenen ve GSYH’nin %2‘sini savunmaya ayırma taahhüdünü 2025 yılında ilk kez hep birlikte yerine getirecek. Bu gelişme, özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Avrupa’da yaşanan güvenlik paradigması değişiminin en somut sonucu olarak görülüyor.
Ancak veriler, ittifak içinde yeni bir “öncü grubun” da ortaya çıktığını gösteriyor. Rusya’ya komşu olan Doğu Avrupa ülkeleri, savunma harcamalarında çok daha agresif bir politika izliyor.
-
Polonya: GSYH’sinin %4,48‘ini savunmaya ayırarak tüm üyeler arasında açık ara lider konumda.
-
Litvanya: %4,00
-
Letonya: %3,73
Bu üç ülke, NATO liderlerinin bu yılın başlarında 2035 yılı için belirlediği daha iddialı %3,5’lik yeni hedefi şimdiden aşmış durumda. Bu durum, Rusya tehdidini en yakından hisseden ülkelerin, güvenliklerini sağlamak için ekonomik kaynaklarını ne kadar kararlı bir şekilde seferber ettiğini gözler önüne seriyor.
Türkiye Hedefin Üzerinde, ABD Harcamaların Lideri
Verilere göre, Türkiye de savunma harcamalarını önemli ölçüde artırarak ittifak içindeki yükümlülüğünü yerine getirdi. Türkiye’nin 2025 yılı için öngörülen savunma harcaması, GSYH’sinin %2,33’üne ulaştı. Bu oran, 2024’te %2,13 ve 2023’te ise sadece %1,48 seviyesindeydi.
Amerika Birleşik Devletleri ise GSYH’sinin %3,22‘sini savunmaya harcayarak oransal olarak dördüncü sırada yer alsa da, devasa ekonomisi sayesinde dolar bazında ittifakın toplam askeri harcamalarının aslan payını tek başına oluşturmaya devam ediyor.
NATO’nun uzun vadeli hedefi ise sadece konvansiyonel harcamalarla sınırlı değil. Üyelerin, siber güvenlik ve askeri altyapı gibi alanları da içerecek şekilde, GSYH’lerinin %5‘ini savunma ve güvenlikle ilgili yatırımlara ayırması hedefleniyor.
Finans Hattı Yorum:
NATO’nun bu verileri, sadece birer istatistik değil, aynı zamanda küresel jeopolitiğin ve finans piyasalarının geleceğini şekillendirecek, on yıllara yayılacak bir mega trendin başlangıç sinyalidir: Batı’nın Yeniden Silahlanması.
1. Savunma Sanayii İçin Uzun Vadeli “Süper Döngü”: Bu rakamlar, küresel savunma sanayii için on yıllarca sürebilecek bir “süper döngünün” başladığını teyit ediyor. 32 ülkenin tamamının GSYH’lerinin en az %2’sini ve hatta daha fazlasını savunmaya ayırması, on milyarlarca, hatta yüz milyarlarca dolarlık yeni askeri teçhizat, mühimmat, teknoloji ve altyapı siparişi anlamına geliyor. Bu durum;
-
ABD Devleri: Lockheed Martin (LMT), Northrop Grumman (NOC), Raytheon (RTX)
-
Avrupa Devleri: BAE Systems (BA.L), Rheinmetall (RHM.DE), Safran (SAF.PA), Thales (HO.PA)
-
Türkiye’den: ASELSAN (ASELS), Baykar, TUSAŞ gibi şirketler için öngörülebilir ve istikrarlı bir gelir akışı demektir. Bu sektör, yatırımcılar için uzun vadeli bir büyüme teması olarak öne çıkmaya devam edecektir.
2. Bütçeler Üzerindeki Baskı ve “Silah mı, Refah mı?” İkilemi: Artan savunma harcamaları, üye ülkelerin kamu maliyeleri üzerinde ciddi bir baskı oluşturacaktır. Hükümetler, “silah mı, refah mı?” (guns vs. butter) ikilemiyle karşı karşıya kalacak. Bu devasa harcamaları finanse etmek için ya sosyal harcamalar, eğitim, sağlık gibi alanlardan kesinti yapmaları ya da vergileri artırarak veya daha fazla borçlanarak bütçe açıklarını büyütmeleri gerekecektir. Bu durum, uzun vadede bu ülkelerin mali sağlığı ve devlet tahvili faizleri üzerinde etkili olabilir.
3. Doğu Avrupa’nın Yükselişi: Polonya, Litvanya ve Letonya’nın savunma harcamalarında liderliği ele alması, Avrupa’daki güç dengelerinin doğuya kaydığının bir işaretidir. Bu ülkeler, sadece askeri olarak değil, aynı zamanda siyasi olarak da ittifak içinde daha fazla söz sahibi olacaklardır. Bu durum, savunma sanayii yatırımlarının ve askeri üslerin de bu bölgeye doğru kaymasına neden olabilir.
4. Türkiye’nin Konumu: Türkiye’nin harcamalarını %2,33’e çıkarması, ülkenin NATO içindeki stratejik önemini ve ittifaka olan bağlılığını teyit eden bir adımdır. Bu, hem Türkiye’nin caydırıcılığını artırır hem de Türk savunma sanayii şirketleri için hem iç pazarda hem de ihracatta yeni fırsatlar yaratır.
