Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blogunda yayımlanan bir yazı, hanehalkı enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin sadece talep değil, arz yönlü etkilerle de dezenflasyon sürecine destek sağlayabileceğini ortaya koyuyor.
“Hanehalkı Enflasyon Beklentileri ve Hizmet Enflasyonu” başlıklı yazıda, TCMB Yardımcı Ekonomist Barbaros Eriş ve Uzman Ahmen Duhan Yassa, enflasyon beklentileri ile hizmet fiyatlarındaki katılık arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde inceledi.
Hanehalkı Enflasyon Beklentilerinin Rolü
Yazıda şu bulgular öne çıkıyor:
- Hanehalkı enflasyon beklentilerindeki değişim, mal ve hizmet fiyatlarını hem talep hem de arz yönlü etkiliyor.
- Özellikle gıda ve akaryakıt gibi kalemlerdeki fiyat artışları, hanehalkı beklentilerinde yukarı yönlü bir eğilime yol açıyor.
- Hanehalkı, ev içi hizmetler, kuaförlük ve tamir hizmetleri gibi kalemlerde doğrudan arz tarafında yer alarak fiyatları belirleme gücüne sahip.
Sonuçlar ve Ekonometrik Analiz
Ekonometrik analizlere göre:
- Hanehalkı enflasyon beklentileri ile bu kesim tarafından sunulan hizmet fiyatları arasında pozitif bir ilişki var.
- Beklentilerdeki %10’luk bir artış, bir sonraki ayda hanehalkı tarafından sunulan hizmetlerde 42 baz puanlık ek bir fiyat artışına yol açabiliyor.
- Ücret artış dönemleri dışındaki analizlerde bile bu ilişkinin devam ettiği görülüyor.
Hizmet Fiyatlarındaki Ayrışma
- 2020-2024 döneminde, hanehalkı tarafından sunulan hizmet fiyat endeksleri:
- Genel TÜFE’ye göre %21,
- TÜFE-hizmet endeksine göre %11 daha fazla artış gösterdi.
- Bu durum, hanehalkının bozulan enflasyon beklentilerini kendi sunduğu hizmetlerin fiyatlarına yansıttığını gösteriyor.
Sonuç ve Dezenflasyon Sürecine Etkisi
Araştırmada, hanehalkı enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin:
- Talep yönlü etkilerin yanı sıra arz yönlü katkılarla hizmet fiyatlarındaki katılığı azaltabileceği,
- Dezenflasyon sürecini hızlandırabileceği belirtiliyor.
Finans Hattı olarak, bu gibi analizlerle hanehalkı davranışlarının enflasyon üzerindeki etkisini ve ekonomik süreçlere katkısını yakından izlemeye devam ediyoruz.