Politika Faizi Düşerken İhtiyaç Kredisi Faizi %59’a Fırladı, Konut ve Taşıt Kredileri Geriledi
Bankacılık sektöründe 03 Ekim haftasına ilişkin faiz oranları, mevduat ve kredi piyasaları arasında belirgin bir ayrışma olduğunu ortaya koydu. Bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı bir önceki haftaya göre 41 baz puan azalışla %48,64’e gerilerken, TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı 189 baz puanlık sert bir artışla %54,74’e yükseldi.
Kredi ve Mevduat Makası Ticari Kredilerde Açıldı
Haftalık verilere göre, TL mevduat faizlerindeki düşüşe rağmen ticari kredi faizlerindeki keskin artış, kredi-mevduat spreadini (makasını) TL için %6,10’a çıkardı. Bu oran, sırasıyla %5,95 ve %4,54 olan Dolar ve Euro kredilerine uygulanan spreadin üzerine çıktı. Döviz mevduat faizlerinde ise sınırlı bir artış yaşandı; dolar mevduat faizi 2 baz puan artışla %1,86, Euro mevduat faizi ise 2 baz puan artışla %1,05 oldu.
Tüketici Kredilerinde Karışık Seyir
Tüketici kredileri cephesinde ise karışık bir tablo gözlendi:
-
İhtiyaç kredisi faizleri: 115 baz puan artışla %59,30 olarak gerçekleşti.
-
Konut kredisi faizleri: 12 baz puan azalışla %38,00‘a geriledi.
-
Taşıt kredisi faizleri: 51 baz puan azalışla %39,31‘e düştü.
Para Politikasının Uzun Yolculuğu: Rekor Faizler ve Keskin Dönüşler
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), son yıllarda para politikasında oldukça hareketli bir seyir izledi.
-
2021: Politika faizi 500 baz puan indirilerek %14’e çekildi.
-
2022: Yılın büyük bölümünde %14’te sabit tutulan faiz, son dört toplantıda 500 baz puan indirilerek %9’a düşürüldü.
-
2023: Şubat ayında 50 baz puanlık indirimle %8,5’e gerileyen faiz, seçim sonrası ekonomi yönetiminin değişmesiyle Haziran’dan itibaren 3.400 baz puan artırılarak %42,50’ye yükseltildi.
-
2024: Yıla 750 baz puanlık artışla %50,00 seviyesine yükselerek başlayan TCMB, yılın son toplantısında 250 baz puan indirerek yılı %47,50 ile tamamladı.
-
2025: Yılın ilk iki toplantısında 250’şer baz puan indirimle %42,50’ye inen faiz, 17 Nisan’da 350 baz puan artışla %46’ya çıkarıldı. 24 Temmuz’da 300 baz puan, 11 Eylül’de ise 250 baz puan indirimle politika faizi %40,50 seviyesine çekildi.
Finans Hattı Yorum: Haftalık faiz verileri, para politikasındaki gevşeme adımlarına rağmen piyasa faizlerinin kendi dinamikleri içinde hareket ettiğini net bir şekilde gösteriyor. TL mevduat faizlerindeki düşüş, bankaların likidite koşullarındaki bir rahatlamayı veya fonlama maliyetlerini düşürme çabasını yansıtabilir. Ancak asıl dikkat çekici olan, ticari kredi faizlerindeki sert yükseliş ve mevduat-kredi makasının TL lehine açılması. Bu durum, bankaların artan risk algısı veya kârlılıklarını koruma amacıyla kredi fiyatlamalarında daha temkinli davrandığını düşündürüyor.
İhtiyaç kredisi faizlerinin %59’u aşması, bireysel talepteki canlılığın devam ettiğini ve bankaların bu segmentteki riski daha yüksek fiyatladığını gösteriyor. Buna karşın konut ve taşıt kredilerindeki düşüş, bu alanlardaki talebin zayıflaması veya bankaların daha seçici davranmasıyla ilişkili olabilir. TCMB’nin politika faizini düşürmesine rağmen ticari ve ihtiyaç kredisi faizlerinin rekor seviyelere yakın seyretmesi, para politikasının etkinliği ve faiz koridorunun piyasaya yansıması konusunda önemli soru işaretleri barındırıyor. Bu ayrışma, önümüzdeki dönemde hem reel sektörün finansman maliyetleri hem de bireylerin borçlanma kapasitesi üzerinde belirleyici olacaktır.
