22 Yıllık 2003 Baz Yılı Sona Eriyor: 2026’dan İtibaren Yeni Dönem Başlıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) hesaplanmasında kullanılan temel yılda ve metodolojide kapsamlı bir güncellemeye gideceğini duyurdu. 2026 yılı Ocak ayından itibaren, halen kullanılmakta olan 2003=100 temel yılı terk edilerek, 2025=100 temel yılına geçilecek.
Avrupa Birliği ile Uyum Adımı
TÜİK tarafından yapılan açıklamada, bu değişikliğin Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerle eş zamanlı olarak ve AB regülasyonlarına uyum çerçevesinde yapıldığı vurgulandı. Avrupa Komisyonu kararları gereğince tüm üye ülkeler, 2026 yılı Ocak ayından itibaren TÜFE temel yılını 2025=100 olarak güncelleyecek. Bu uyum çalışmaları, TÜİK tarafından son iki yıldır planlı bir şekilde yürütülüyordu.
Temel Yöntemsel Değişiklikler Neler?
Güncelleme sadece temel yıl değişikliği ile sınırlı kalmayacak, aynı zamanda hesaplama sisteminde de önemli yenilikler getirecek:
-
Yeni Sınıflama Sistemi: Amaca göre bireysel tüketim harcamaları sınıflamasının en güncel sürümü olan ECOICOP v2 kullanılmaya başlanacak.
-
Yeni Ağırlık Kaynağı: Mevcut sistemde ağırlıkların ana kaynağı Hanehalkı Bütçe Anketi iken, yeni TÜFE serisinde ana grup düzeyindeki ağırlıklar, hanehalkı tüketim eğilimlerini daha kapsamlı yansıtan Ulusal Hesaplar Hanehalkı Nihai Tüketim Harcamaları verilerinden elde edilecek. Alt düzey ağırlıklar için Hanehalkı Bütçe Anketi kullanılmaya devam edilecek.
Tarihsel Veriler Etkilenecek mi?
TÜİK, bu güncellemenin tarihsel veriler üzerindeki etkisine de açıklık getirdi. Yapılan açıklamada, geçmişe dönük manşet enflasyon göstergelerinde herhangi bir değişiklik olmayacağı net bir şekilde ifade edildi. Mevcut tarihsel seri, yeni temel yıl ve sınıflamaya göre yeniden gruplanarak kamuoyuna sunulacak. Bu işlem, endeksin yeniden oluşturulması anlamına gelmiyor; sadece bazı alt endekslerde sınıflama değişiminden kaynaklı farklılıklar görülebilecek.
Finans Hattı Yorumu:
TÜİK’in enflasyon hesaplamasında temel yılı 22 yıl sonra güncellemesi, son derece yerinde ve gerekli bir adımdır. 2003 yılındaki bir tüketicinin harcama sepeti ile 2025 yılındaki bir tüketicinin sepeti arasında dağlar kadar fark var. O dönemde hayatımızda olmayan veya çok az yer kaplayan internet abonelikleri, dijital platform üyelikleri, mobil iletişim harcamaları gibi kalemler bugün hanehalkı bütçesinin önemli bir parçasını oluşturuyor. Bu güncelleme, enflasyon sepetinin günümüz tüketim alışkanlıklarını daha doğru yansıtmasını sağlayarak, açıklanan enflasyon rakamlarının “hissedilen enflasyon” ile daha uyumlu olmasına yardımcı olacaktır.
Bu değişikliğin AB ile eş zamanlı ve AB metodolojisine uyumlu yapılması, Türk istatistik sisteminin uluslararası standartlara entegrasyonu açısından da pozitif bir gelişmedir. Bu durum, verilerin uluslararası karşılaştırılabilirliğini ve kredibilitesini artıracaktır. Geçmişe dönük manşet enflasyonun değişmeyeceğinin vurgulanması ise, olası veri manipülasyonu tartışmalarının önünü almak için atılmış doğru bir iletişim adımıdır. Ancak TÜİK’in bu geçiş sürecini son derece şeffaf bir şekilde yönetmesi, kamuoyu güveninin korunması açısından hayati önem taşımaktadır.
